سن شروع اولین فحلی معمولاً بین ۶ تا ۲۴ ماهگی (بسته به نژاد و اندازه سگ) متغیر است. سگ‌های کوچک‌جثه زودتر به بلوغ می‌رسند، در حالی که نژادهای بزرگ ممکن است تا ۲ سالگی اولین چرخه را تجربه نکنند.

۱. آشنایی با چرخه فحلی در سگ‌ها: نکات کلیدی برای صاحبان:

چرخه فحلی (Heat Cycle) بخشی طبیعی از سیستم تولید مثل سگ‌های ماده است که به طور متوسط دو بار در سال رخ می‌دهد. این چرخه تحت تأثیر هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون قرار دارد و با تغییرات فیزیولوژیکی و رفتاری همراه است که برای مدیریت صحیح نیاز به آگاهی دارد.

۲.سن شروع دوره فحلی:

دوره فحلی یا بلوغ جنسی به طور متوسط، در حدود شش ماهگی بروز پیدا می‌کند، اما این می تواند بسته به نژاد و اندازه سگ بین ۶-۲۴ ماهگی متغیر باشد. 

سگ‌های کوچک‌جثه زودتر به بلوغ می‌رسند، در حالی که نژادهای بزرگ ممکن است تا ۲ سالگی اولین چرخه فحلی را تجربه نکنند.

۳. مراحل چهارگانه چرخه فحلی:

- مرحله اول (پرواستروس):

مرحله آماده سازی:

طول این مرحله: ۷ تا ۱۰ روز

علائم: ترشحات خون‌آلود، تورم اندام تناسلی و جذب نرها بدون تمایل به جفتگیری.

- مرحله دوم (استروس):

مرحله پذیرش جفتگیری:

طول این مرحله: ۵ تا ۱۴ روز.

علائم: کاهش ترشحات (روشن‌تر شدن ترشحات: زرد یا کرم رنگ)، کاهش تورم اندام تناسلی و اوج آمادگی برای جفتگیری و تمایل به نزدیکی با سگ‌های نر

-مرحله سوم (دی‌استروس):

مرحله پس از جفتگیری یا بارداری.

طول این مرحله: ۲ ماه

علائم: پایان یافتن علائم فحلی و احتمال بارداری در صورت جفتگیری از خصوصیات این مرحله است.

  در صورت باردار نشدن، سگ ممکن است دچار حاملگی کاذب (شیردهی بدون وجود توله) بشود.  

-مرحله چهارم (آنستروس):

دوره استراحت هورمونی و برگشت بدن به حالت عادی

طول این مرحله: ۴ تا ۵ ماه

این مرحله دوره استراحت بدن قبل از شروع چرخه جدید است.

۴. نشانه‌های قابل تشخیص فحلی:

- ترشحات واژینال (رنگ از قرمز تا زرد)

-لکه‌های خون روی زمین یا محل خواب 

- لیس زدن مداوم ناحیه تناسلی  

- تغییرات رفتاری (اضطراب و بی‌قراری، وابستگی بیش‌ازحد یا پرخاشگری، پارس کردن بیش از حد، تلاش برای فرار از خانه و...)  

- افزایش ادرار برای علامت‌گذاری قلمرو  

-تمایل برای مالیدن بدن به افراد یا اشیاء

-کاهش یا افزایش اشتها بسته به شخصیت سگ

۵. راهکارهای مراقبتی در این دوره:

- استفاده از شورتکس‌های مخصوص (با لایه جاذب و قابل شستشو) برای جلوگیری از آلودگی محیط

- محدود کردن ارتباط با سگ‌های نر برای پیشگیری از بارداری ناخواسته.  

- حفظ بهداشت ناحیه تناسلی با تمیز کردن ملایم.  

- ارائه فضای آرام و کاهش استرس با فعالیت‌های سبک.  

۶. زمان مراجعه به دامپزشک:

در صورت مشاهده موارد زیر فوراً با متخصص مشورت کنید:  

- ترشحات بدبو یا غیرطبیعی  

- بی‌اشتهایی یا بی‌حالی شدید  

- خونریزی بیش‌ازحد یا طولانی‌شدن دوره فحلی (بیش از ۳ هفته)  

۷. پیشگیری و کنترل چرخه فحلی:

- جراحی عقیم‌سازی: بهترین روش برای توقف دائمی چرخه و کاهش خطر بیماری‌هایی مانند سرطان پستان، عقیم سازی دائمی حیوان به وسیله جراحی است. بهترین زمان برای انجام این عمل قبل از اولین فحلی است‌.

- مصرف داروهای هورمونی: تنها تحت نظر دامپزشک و با در نظر گرفتن عوارض جانبی احتمالی انجام شود.

موارد مصرف: به تأخیر انداختن فحلی در سگ‌های مورد استفاده در مسابقات.  

- عوارض جانبی: افزایش خطر دیابت، عفونت رحم و چاقی.  

ــ‌ روش‌های نوین:

- ایمپلنت‌های ضدبارداری: تأثیرگذاری ۶ تا ۱۲ ماهه (هنوز در مرحله تحقیقاتی).  

- طب سوزنی یا مکمل‌های گیاهی: جهت کاهش استرس و تنظیم هورمون‌ها (تحت نظر دامپزشک)

۸.حقایق کمترشنیده‌شده درباره فحلی سگ‌ها:

- سگ‌ها در طول عمر خود به طور متوسط ۱۰ تا ۲۰ بار چرخه فحلی را تجربه می‌کنند.  

- تغییرات هورمونی در این دوره ممکن است باعث ریزش موی موقت در ناحیه شکم شود.  

- برخی نژادها مانند «باسنجی» تنها یک بار در سال فحل می‌شوند.  

۹.جمع‌بندی: 

مسئولیت‌پذیری در قبال حیوان خانگی، آگاهی از تغییرات فیزیکی و رفتاری سگ در این دوره، تضمین‌کننده سلامت حیوان و جلوگیری از مشکلات آینده است. مشورت با دامپزشک برای انتخاب روش مدیریت مناسب ضروری می‌باشد.

منبع: